Có nên theo xu hướng “zero waste" (không rác thải) không?

Trong bối cảnh môi trường sống ngày càng ô nhiễm, rác thải nhựa tràn lan khắp các đại dương, và thiên nhiên đang dần bị hủy hoại bởi thói quen tiêu dùng vô tội vạ, khái niệm “Zero Waste” – lối sống không rác thải – ngày càng được nhắc đến như một xu hướng sống xanh tích cực trên toàn thế giới. Đây không chỉ là phong trào của một số cá nhân yêu môi trường, mà đã trở thành mục tiêu chung của nhiều cộng đồng, tổ chức nhằm giảm thiểu gánh nặng rác thải lên Trái Đất. Bước vào lối sống Zero Waste, chúng ta hướng đến việc giảm thiểu tối đa lượng rác thải, tái sử dụng, tái chế mọi thứ có thể, đồng thời thay đổi tư duy tiêu dùng để hướng tới một cuộc sống bền vững hơn. Tuy nhiên, liệu theo đuổi lối sống này có thực sự dễ dàng và ai cũng có thể thực hiện được hay không? Bên cạnh những lợi ích to lớn, Zero Waste cũng đặt ra không ít thách thức khiến nhiều người băn khoăn trước khi bắt đầu hành trình sống xanh này.

1. Vì sao nên theo xu hướng “Zero Waste”?​

Zero Waste là phong cách sống hướng đến việc giảm thiểu tối đa rác thải, đặc biệt là rác thải nhựa, nhằm bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên. Khi theo đuổi lối sống này, bạn sẽ nhận được những lợi ích như:

• Bảo vệ môi trường sống​

  • Giảm thiểu rác thải nhựa và rác khó phân hủy ra môi trường.
  • Giảm ô nhiễm nguồn nước, đất, không khí do rác thải sinh hoạt.
  • Góp phần hạn chế tình trạng rác thải nhựa tràn ngập đại dương, ảnh hưởng đến hệ sinh thái biển.

• Tiết kiệm chi phí về lâu dài​

  • Hạn chế mua sắm những đồ dùng không cần thiết, tập trung vào chất lượng thay vì số lượng.
  • Tái sử dụng đồ cũ, tiết kiệm chi phí sinh hoạt.

• Nâng cao sức khỏe​

  • Hạn chế sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần, giảm nguy cơ nhiễm hóa chất độc hại.
  • Khuyến khích tiêu dùng thực phẩm tươi, hạn chế thực phẩm đóng gói chứa chất bảo quản.

• Lan tỏa ý thức sống xanh​

  • Tạo thói quen tốt cho gia đình, đặc biệt là trẻ em.
  • Góp phần xây dựng cộng đồng sống bền vững, có trách nhiệm với môi trường.

2. Những thách thức khi theo đuổi lối sống Zero Waste​

Mặc dù có nhiều lợi ích, nhưng Zero Waste không phải là con đường dễ dàng, đặc biệt là trong bối cảnh xã hội hiện nay. Một số khó khăn phổ biến mà bạn có thể gặp phải bao gồm:

• Khó thay đổi thói quen tiêu dùng​

  • Việc từ bỏ thói quen sử dụng túi nilon, ống hút nhựa, đồ nhựa dùng một lần cần thời gian để thích nghi.
  • Nhiều người có thói quen mua sắm nhanh, tiện lợi nên cảm thấy bất tiện khi phải mang theo túi vải, hộp đựng cá nhân.

• Thiếu nguồn cung sản phẩm thân thiện với môi trường​

  • Các sản phẩm như hộp đựng thực phẩm bằng bã mía, ống hút tre, túi vải… đôi khi khó tìm hoặc có giá thành cao hơn đồ nhựa thông thường.
  • Không phải khu vực nào cũng có cửa hàng bán đồ không bao bì (bulk store) để bạn dễ dàng mua hàng theo xu hướng Zero Waste.

• Tốn thời gian và công sức ban đầu​

  • Việc phân loại rác tại nhà, tái chế, hoặc tự làm các sản phẩm tẩy rửa, chăm sóc cá nhân từ thiên nhiên tốn khá nhiều thời gian.
  • Bạn có thể cảm thấy nản lòng khi những người xung quanh chưa đồng cảm hoặc hiểu về lối sống này.

• Áp lực “hoàn hảo” khi sống Zero Waste​

  • Một số người cảm thấy áp lực phải đạt mức “không tạo rác thải hoàn toàn”, dẫn đến căng thẳng, thậm chí tự trách bản thân khi lỡ sử dụng đồ nhựa.
  • Trên thực tế, lối sống Zero Waste nên được hiểu là giảm thiểu tối đa, chứ không phải tuyệt đối không có rác thải.

3. Làm thế nào để bắt đầu Zero Waste mà không bị áp lực?​

Bạn không nhất thiết phải chuyển sang Zero Waste hoàn toàn ngay lập tức. Thay vào đó, có thể bắt đầu từ những bước nhỏ:

• Mang theo túi vải, hộp đựng đồ ăn, bình nước cá nhân khi đi làm, đi chợ.
• Từ chối túi nilon và đồ nhựa dùng một lần khi không thực sự cần thiết.
• Ưu tiên mua thực phẩm tươi sống, ít bao bì nhựa.
• Tái sử dụng đồ cũ, sáng tạo trong việc làm mới các vật dụng cũ thành đồ trang trí, hộp đựng đồ…
• Phân loại rác tại nhà để giảm lượng rác thải ra môi trường.
• Ủ rác hữu cơ từ vỏ rau củ, thức ăn thừa để làm phân bón cho cây trồng.

4. Quan điểm thực tế: Theo Zero Waste có cần hoàn hảo không?​

Lối sống Zero Waste không có nghĩa là bạn phải hoàn hảo hoặc không được thải ra bất cứ thứ gì.
Chìa khóa là: Giảm thiểu trong khả năng của mình.

• Nếu bạn không thể 100% không rác thải, thì chỉ cần giảm 30%, 50% cũng đã là rất tốt.
• Điều quan trọng là bạn ý thức được vấn đề và cố gắng thay đổi từng chút một.

Như vậy lối sống Zero Waste không đơn thuần là việc nói “không” với túi nilon hay hạn chế dùng ống hút nhựa, mà đó là hành trình dài thay đổi tư duy, thói quen tiêu dùng, và cả nếp sống của mỗi cá nhân. Mặc dù con đường này có thể gặp nhiều khó khăn như sự bất tiện ban đầu, chi phí cao hay áp lực từ việc sống “hoàn hảo” không rác thải, nhưng những lợi ích mà nó mang lại cho môi trường, sức khỏe và cả cuộc sống cá nhân là hoàn toàn xứng đáng. Không nhất thiết bạn phải đạt mức “không rác thải” tuyệt đối, chỉ cần mỗi người cố gắng giảm thiểu rác thải trong phạm vi có thể, đó đã là một đóng góp lớn lao cho hành tinh xanh của chúng ta. Bởi lẽ, lối sống xanh bền vững không đòi hỏi sự hoàn hảo, mà cần nhiều người cùng nhau hành động, từng bước nhỏ hôm nay sẽ góp phần tạo nên sự thay đổi lớn cho tương lai. Bạn đã sẵn sàng bắt đầu hành trình sống Zero Waste từ những điều giản đơn nhất chưa?