Ý nghĩa câu “Có thờ có thiêng, có kiêng có lành”

Trong đời sống văn hóa của người Việt Nam, những câu tục ngữ, thành ngữ như những lời răn dạy, đúc kết từ bao đời kinh nghiệm của ông cha ta. Một trong những câu nói quen thuộc mà hầu như ai cũng từng nghe qua chính là: “Có thờ có thiêng, có kiêng có lành”. Câu nói này đã ăn sâu vào tiềm thức, trở thành kim chỉ nam trong đời sống tâm linh và sinh hoạt thường ngày của người dân Việt. Đây không chỉ là niềm tin về thế giới tâm linh, mà còn thể hiện sự thận trọng, chu đáo trong cách sống, đối nhân xử thế để mọi việc được hanh thông, thuận lợi, tránh được những điều không may. Bởi lẽ, người xưa tin rằng, khi ta biết tôn kính thần linh, tổ tiên, biết kiêng kỵ những điều không nên thì sẽ gặp nhiều may mắn, cuộc sống bình an. Dù ngày nay, khoa học phát triển, nhiều người có tư duy hiện đại hơn, nhưng quan niệm này vẫn giữ nguyên giá trị, nhất là trong những dịp quan trọng như Tết Nguyên Đán, khai trương, cưới hỏi hay xây nhà.

Vậy câu nói “Có thờ có thiêng, có kiêng có lành” thực sự mang ý nghĩa gì? Và có những điều gì cần kiêng kỵ để tránh xui xẻo trong cuộc sống? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.

1. Ý nghĩa của câu “Có thờ có thiêng, có kiêng có lành”​

• “Có thờ có thiêng”: Thể hiện niềm tin rằng nếu chúng ta thành tâm thờ cúng tổ tiên, thần linh, các đấng bề trên, thì sẽ được phù hộ, gặp nhiều may mắn.
• “Có kiêng có lành”: Nhắc nhở con người nên tránh những điều bị coi là xui rủi theo quan niệm dân gian, từ đó giúp cuộc sống được yên ổn, thuận lợi hơn.

Câu tục ngữ này không chỉ mang ý nghĩa về tâm linh mà còn thể hiện sự cẩn trọng, tôn trọng những quy tắc ứng xử trong đời sống xã hội.

2. Những điều kiêng kỵ theo quan niệm dân gian để tránh xui xẻo​

Dưới đây là những điều thường được ông bà ta khuyên kiêng để tránh vận xui:

Kiêng kỵ trong ngày đầu năm, đầu tháng​

• Kiêng quét nhà, đổ rác ngày mùng 1 Tết: Người xưa quan niệm quét nhà, đổ rác sẽ quét đi tài lộc.
• Kiêng cho vay tiền, xuất tiền đầu năm: Đầu năm mà xuất tiền hay cho vay thì cả năm dễ hao hụt tiền bạc.
• Kiêng làm vỡ đồ: Làm vỡ bát, đĩa, gương… là dấu hiệu của chia ly, xui rủi.
• Kiêng cãi vã, to tiếng: Đầu năm cãi vã sẽ khiến cả năm lục đục, bất hòa.

Kiêng kỵ trong việc thờ cúng​

• Kiêng để bàn thờ bụi bặm, bừa bộn: Bàn thờ là nơi linh thiêng, nếu không giữ gìn sạch sẽ sẽ bị coi là bất kính, dễ gặp điều không may.
• Kiêng cắm hương chồng chéo, cắm lộn xộn: Phải cắm hương ngay ngắn để thể hiện sự tôn trọng đối với thần linh, tổ tiên.
• Kiêng đặt bàn thờ gần nhà vệ sinh, nhà tắm: Đây là những nơi bị cho là ô uế, nếu đặt bàn thờ gần đó sẽ ảnh hưởng đến sự thanh tịnh và linh thiêng.

Kiêng kỵ trong nhà ở​

• Kiêng xây nhà vào năm hạn Tam Tai, Kim Lâu, Hoàng Ốc: Người ta cho rằng nếu xây nhà vào những năm này thì dễ gặp tai họa, sức khỏe sa sút, làm ăn lụi bại.
• Kiêng đặt gương đối diện giường ngủ: Đặt gương đối diện giường ngủ dễ gây cảm giác bất an, giấc ngủ không sâu, ảnh hưởng đến sức khỏe.
• Kiêng mở ô trong nhà: Theo quan niệm dân gian, mở ô trong nhà sẽ mang theo tà khí, xui rủi vào nhà.

Kiêng kỵ khi ra đường​

• Kiêng gặp người vía dữ đầu năm: Người xưa quan niệm, gặp người “vía nặng” hoặc người vừa trải qua tang sự đầu năm sẽ khiến cả năm kém may mắn.
• Kiêng gặp mèo kêu “mèo vào nhà thì khó, c** vào nhà thì sang”: Nghe tiếng mèo kêu khi ra đường hoặc khi có việc quan trọng được cho là điềm báo không tốt.

Kiêng kỵ trong những sự kiện quan trọng​

• Kiêng mặc đồ đen, trắng khi đi mừng cưới: Đen, trắng là màu tang tóc, mặc đến đám cưới bị coi là mang điều xui đến cho đôi uyên ương.
• Kiêng đi thăm bà đẻ vào mùng 1: Người ta tin rằng đi thăm sản phụ đầu tháng dễ mang đến xui rủi cho bản thân.

3. Tại sao nên “kiêng kỵ”?​

Việc kiêng kỵ không hẳn là mê tín, mà nhiều khi xuất phát từ kinh nghiệm sống, giúp con người cẩn thận hơn, tránh những rủi ro không mong muốn. Đôi khi, kiêng kỵ cũng là cách giữ gìn nét đẹp văn hóa, phong tục tập quán, tạo nên sự an tâm trong đời sống tinh thần.

Như vậy tục ngữ xưa có câu: “Có thờ có thiêng, có kiêng có lành” – một lời nhắc nhở về tầm quan trọng của lòng thành kính, sự thận trọng trong đời sống. Việc thờ cúng không chỉ thể hiện lòng biết ơn đối với tổ tiên, thần linh, mà còn là chỗ dựa tinh thần giúp con người cảm thấy an tâm hơn trong cuộc sống. Cũng vậy, việc kiêng kỵ trong những dịp quan trọng như đầu năm, cưới hỏi, xây nhà… tuy xuất phát từ quan niệm dân gian nhưng phần lớn đều có lý do và ý nghĩa riêng. Những điều kiêng kỵ đó giúp con người sống cẩn trọng, chu đáo hơn, hạn chế những rủi ro có thể xảy ra. Dù cuộc sống hiện đại đã có nhiều thay đổi, nhưng những giá trị truyền thống ấy vẫn giữ vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của người Việt. Tuy nhiên, mỗi người cũng cần có cái nhìn đúng đắn, tỉnh táo để phân biệt đâu là những điều cần giữ gìn, đâu là mê tín dị đoan để có thể cân bằng giữa đời sống tâm linh và khoa học. Bởi suy cho cùng, sự bình an, may mắn không chỉ đến từ việc thờ cúng hay kiêng kỵ, mà còn từ thái độ sống tích cực, lương thiện và biết trân trọng những giá trị tốt đẹp trong cuộc đời.