Làm thế nào để phát hiện email lừa đảo (phishing)?

Trong thời đại số hóa ngày nay, email trở thành công cụ giao tiếp không thể thiếu trong công việc và cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của công nghệ, các chiêu trò lừa đảo qua email (phishing) cũng ngày càng tinh vi và phức tạp hơn. Chỉ cần một cú nhấp chuột không cẩn thận, bạn có thể trở thành nạn nhân của những kẻ xấu, mất thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng hoặc thậm chí bị đánh cắp toàn bộ danh tính số. Vậy làm thế nào để nhận diện và phòng tránh những email lừa đảo này? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây để bảo vệ bản thân và những người xung quanh khỏi những mối đe dọa tiềm tàng từ không gian mạng.

​

1. Email lừa đảo (Phishing) là gì?​

Email lừa đảo, hay còn gọi là phishing, là hình thức tấn công mạng mà kẻ xấu giả mạo các tổ chức uy tín như ngân hàng, công ty lớn, hoặc thậm chí là người quen của bạn để lừa lấy thông tin cá nhân, tài khoản đăng nhập, hoặc dữ liệu nhạy cảm. Những email này thường chứa liên kết độc hại hoặc tệp đính kèm có virus, dẫn dụ người nhận cung cấp thông tin hoặc tải phần mềm độc hại về máy tính.

2. Các dấu hiệu nhận biết email lừa đảo​

• Địa chỉ email gửi đến lạ thường:​

Kiểm tra kỹ địa chỉ email người gửi. Những kẻ lừa đảo thường sử dụng địa chỉ gần giống với tổ chức uy tín nhưng có sự khác biệt nhỏ như thiếu chữ cái hoặc dùng tên miền lạ (ví dụ: support@paypa1.com thay vì support@paypal.com).

• Lời chào không cá nhân hoá:​

Các tổ chức uy tín thường gọi tên bạn rõ ràng trong email. Nếu email chỉ ghi chung chung như "Kính gửi quý khách" hoặc "Dear user", bạn cần cẩn trọng.

• Yêu cầu thông tin cá nhân:​

Email yêu cầu bạn cung cấp thông tin nhạy cảm như mật khẩu, số tài khoản ngân hàng, mã OTP thường là dấu hiệu lừa đảo. Các tổ chức uy tín không bao giờ yêu cầu thông tin này qua email.

• Liên kết đáng ngờ:​

Đặt chuột lên liên kết nhưng đừng nhấp vào. Kiểm tra xem địa chỉ thực sự của liên kết có khớp với nội dung email không. Liên kết lạ, không thuộc tên miền chính thức của tổ chức là dấu hiệu rõ ràng.

• Lỗi chính tả và ngữ pháp:​

Email lừa đảo thường chứa nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp không tự nhiên. Các tổ chức chuyên nghiệp hiếm khi mắc những lỗi này.

• Cảnh báo khẩn cấp hoặc ưu đãi quá hấp dẫn:​

Email thông báo tài khoản của bạn sắp bị khóa hoặc thông báo trúng thưởng lớn thường nhằm kích thích bạn hành động vội vàng mà không suy nghĩ kỹ.

• Tệp đính kèm đáng ngờ:​

Không mở tệp đính kèm từ nguồn không rõ ràng. Các tệp này có thể chứa virus hoặc phần mềm độc hại.

​

3. Cách xử lý khi nhận được email nghi ngờ lừa đảo​

Khi bạn nhận được một email lạ có nội dung nghi ngờ thì bạn cần:

• Không nhấp vào liên kết hoặc mở tệp đính kèm:​

Tuyệt đối không nhấp vào bất kỳ liên kết hoặc tải xuống tệp đính kèm từ email đáng ngờ.

• Kiểm tra thông tin qua kênh chính thức:​

Liên hệ trực tiếp với tổ chức hoặc người gửi qua số điện thoại hoặc trang web chính thức để xác minh thông tin.

• Báo cáo email lừa đảo:​

Sử dụng chức năng "Report phishing" trong ứng dụng email của bạn hoặc chuyển tiếp email đó đến bộ phận an ninh mạng của tổ chức liên quan.

• Xóa ngay email nghi ngờ: ​

Sau khi đã xác nhận là email lừa đảo, hãy xóa ngay để tránh vô tình mở lại sau này.

• Cập nhật phần mềm bảo mật:​

Đảm bảo phần mềm diệt virus và hệ điều hành luôn được cập nhật để bảo vệ máy tính khỏi các mối đe dọa.

​

4. Phòng ngừa email lừa đảo​

Để tránh và hạn chế nguy cơ mất dữ liệu, thông tin, tiền bạc vì truy cập vào địa chỉ email lừa đảo, email có chứa virus thì bạn cần:

• Sử dụng xác thực hai yếu tố (2FA)​

Kích hoạt 2FA cho tất cả các tài khoản quan trọng để tăng cường bảo mật.

• Thường xuyên thay đổi mật khẩu​

Đặt mật khẩu mạnh và thay đổi định kỳ để giảm nguy cơ bị đánh cắp tài khoản.

• Kiểm tra thường xuyên các giao dịch tài chính​

Theo dõi tài khoản ngân hàng và báo cáo ngay nếu phát hiện giao dịch bất thường.

• Tham gia các khoá học an toàn thông tin​

Cập nhật kiến thức về an ninh mạng để nhận diện và phòng tránh các nguy cơ từ sớm.

​

Như vật trong thế giới số hóa đầy rẫy những nguy cơ an ninh mạng, việc nhận diện và phòng tránh các email lừa đảo (phishing) không chỉ là trách nhiệm của các chuyên gia công nghệ mà còn là kỹ năng sống cần thiết cho mỗi cá nhân. Nhận thức được các dấu hiệu nhận biết, cách xử lý khi gặp phải, và các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp bạn và gia đình tránh khỏi những tổn thất đáng tiếc về tài chính và thông tin cá nhân.

Hãy luôn cảnh giác và đừng để sự vội vàng hay tò mò khiến bạn rơi vào bẫy của kẻ lừa đảo. Chia sẻ kiến thức này với bạn bè và người thân để cùng nhau xây dựng một môi trường mạng an toàn và lành mạnh hơn. Bởi lẽ, phòng bệnh vẫn luôn tốt hơn chữa bệnh, và trong thế giới mạng, sự cẩn trọng chính là chiếc khiên vững chắc nhất bảo vệ bạn khỏi những nguy cơ tiềm tàng.

Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về cách phát hiện và phòng tránh các email lừa đảo. Hãy áp dụng những kiến thức này vào thực tế và trở thành người dùng thông thái trong kỷ nguyên số!